MỘT NƠI 

CHÀO ĐÓN  TRẺ ĂN MÀY?

PHẠM NGA

                                       

 

      Sáng chúa nhật vừa rồi, người bạn hẹn tôi uống café ở căn-tin Nhà Thiếu nhi thành phố mà không phải quán nào khác v́ là bữa anh phải đưa con đến học vơ Đại Hàn ở đó. Từ lâu rồi, “dinh ông Hương” xưa cũ đă trở thành cái trung tâm sinh hoạt lớn nhất Sàig̣n, dành riêng cho trẻ em đến vui chơi, học tập các môn có tính năng khiếu như hội hoạ, âm nhạc, vơ thuật.v.v… Từ giă anh bạn, tôi đi về phía dinh Độc Lập cũ th́ thấy tại một ngă tư cách Nhà thiếu nhi chừng hai, ba trăm mét, một đám trẻ em dân tộc thiểu số đang quanh quẩn ăn xin ngoài nắng bụi. Emnào cũng đen nhẽm, áo quần rách nát, hôi hám. Một đứa nhỏ xíu  được chị nó bế trên tay th́ ở truồng, mũi dăi ḷng tḥng. Tất cả đều thảm thương, tơi tả. Chỉ có mấy cái gáo nhựa, tô nhựa màu xanh màu đỏ  mà các em đang ch́a ra xin ăn là mới tinh, sáng loáng, nổi bật một cách kỳ cục, không hiểu nỗi. Dân thiểu số kéo về thành phố xin ăn là một h́nh ảnh đă quá quen thuộc,  nhưng ḷng tôi cứ xốn xang. Vừa rồi, tại Nhà thiếu nhi, em bé nào cũng sạch sẽ, khoẻ mạnh, thậm chí béo ph́ – những vị khách được chào đón, chăm sóc, dạy dỗ ở một toà biệt thự đồ sộ, khang trang, thoáng mát. Hơn thế, hẳn để bảo vệ  khung cảnh trật tự sang trọng của ḿnh, nơi đây cấm cửa dân ăn mày.

      Tôi mơ hồ tự hỏi: “Cấm dân ăn xin, nhưng nếu người ăn mày là trẻ em th́ sao? Trong nội qui Nhà thiếu nhi đâu có khoản nào khẳng định về trường hợp này? Nếu nói là “chưa nghiên cứu” th́ xin ban giám đốc Nhà thiếu nhi cũng nên linh động, uyển chuyễn mà cho phép…”. Một giọng lạnh giá bác ngay thỉnh cầu của tôi: “Không thể! Chức năng chúng tôi là đón nhận, phục vụ thiếu niên nhi đồng vào sinh hoạt, nghĩa là vui chơi, tập luyện, nâng cao các năng khiếu. C̣n về phần các em…ăn mày th́ nếu có vào đây cũng đâu có sinh hoạt ǵ mà chỉ có…xin ăn, nên không thuộc chức năng của Nhà thiếu nhi mà thuộc ngành thương binh – xăhội. Chỉ có một trường hợp duy nhất có thể được xem xét là, nếu các em ăn mày vào đây không phải để xin ăn mà là để, giống như các trẻ em khác đă đến đây, sinh hoạt…”. Cắt! Tôi lập tức bật qua OFF.

Năy giờ, mọi hỏi-đáp, thỉnh cầu ǵ đó chỉ là do tôi tưởng tượng ra thôi mà tôi đă muốn điên lên v́ cách lư giải dài ḍng rất “công chức” của ai đó, cứ “sinh hoạt” rồi lại “xin ăn” rối tung cả lên. Nhưng tôi “cắt!” không phải v́ đă tỉnh cơn điên, mà v́… Trời hỡi! Có người b́nh thường nào mà tưởng tượng ra nổi chuyện một lúc nào đó, các em bé ăn mày dơ dáy, hôi hám kia quăng mấy cái gáo nhựa xin ăn để đường bệ vào Nhà thiếu nhi mà đăng kư, chọn lựa, đóng tiền học vẽ tranh, học đàn piano, học múa ba-lê? Con cái nhà lao động nghèo c̣n chưa được nữa là! Ban giám đốc khả kính của chúng ta nhất định cũng là người b́nh thường, nghĩa là cũng yêu mến trẻ em một cách b́nh thường, vừa phải như bất cứ con-người-có-trái-tim nào khác trên đời này, th́ làm sao quí giám đốc có thể giả định một trường hợp “nếu…” hoang đường như vậy? Ngay điều giả định đầu tiên, theo thỉnh cầu mê muội của tôi, là “Ban giám đốc linh động cho phép trẻ em xin ăn vào… xin ăn trong Nhà thiếu nhi!” th́ đă là quá hoang tưởng rồi.

Tôi đă tỉnh mộng nhưng cái óc tưởng tượng của tôi vẫn ĺ lợm, không-biết-tiếp-thu, cứ như nó nhất định “sinh hoạt” theo phạm trù cảm xúc của riêng nó, chứ không phải theo cùng một phạm trù lư luận duy lư, duy hệ thống của những nhà công chức chuyên nghiệp. Nó xúi tôi tŕnh một thỉnh cầu… vớt vát: “Vậy th́ vào ngày Quốc tế Thiếu Nhi hằng năm th́ sao? Vâng, đúng rồi, ngày lễ lớn , thuộc “nguyên con” vào chức năng của quí vị chứ không phải của ai khác. Ngày mà toàn thể nhân loại, đứng đầu là Liên Hợp Quốc, đồng loạt dành tất cả những ǵ tốt đẹp nhất trên đời này cho trẻ em, nhất là trẻ em thuộc các nước nghèo, đang phát triển. Vậy th́ ban giám đốc có hạ cố, uyển chuyễn, cho phép các em ăn mày vào Nhà thiếu nhi chung vui cùng với mọi thiếu niên nhi đồng khác hay không? Xin một lần duy nhất thôi cũng được, cho các em vô để “sinh hoạt” hay “xin ăn”  ǵ cũng được…”. Cắt! Lại phải cắt!

Trí tưởng tượng tội nghiệp của tôi ơi, nếu không thể làm khó dễ người khác chút nào đó th́ cũng không nên làm khổ chính ḿnh. Có điều này dễ dàng nhất đây. Hăy tưởng tượng về đoạn đường từ cái ngă tư  có các em bé ăn mày đến cổng Nhà thiếu nhi th́ riêng đối với các em bé đang sống bên lề xă hội này, đoạn đường không phải chỉ dài có vài trăm mét, mà dài tới bằng đường… lên trời!

“Đừng tuyệt vọng, tôi ơi, đừng tuyệt vọng…”. Cám ơn họ Trịnh tài hoa và nhân bản. Xung quanh ta vẫn c̣n nhiều điều tuyệt diệu để hy vọng. Vào những dịp lễ Quốc tế Thiếu nhi, Tết Trung Thu hay Tết Thiếu nhi, Giáng Sinh.v.v…, từ lâu đă có những nhà hảo tâm, những nhà hoạt động xă hội, những nhà tu hành, những tiểu thương các chợ, những thanh niên t́nh nguyện trong nước hoặc đến từ những đất nước xa xôi, có cả những nhân viên người Việt người Tây của những công ty nước ngoài, liên doanh, tư nhân…, cả khách du lịch “ba-lô” nữa, chia nhau t́m đến những vĩa hè, những gầm cầu, những công viên trong thành phố. Tại những nơi tạm-trú-khỏi-đăng-kư này của dân lang thang, bụi đời, cơ nhỡ, những con người tốt bụng ấy đă tặng quà -chủ yếu là thức ăn và quần áo giày dép - cho các trẻ em kém may mắn, không phân biệt dân thành phố, dân các tỉnh, người kinh, người Thượng ǵ cả. Giữa đêm tối – phải là đêm hôm khuya khoắc mới gặp đông đủ các em đi kiếm ăn trở về “nhà” – họ c̣n vui chơi, kể chuyện, ḥ hát, hớt tóc, cắt móng tay, sứt ghẽ… cho các em. Và không chờ đến các dịp lễ tết, đă có những lớp học t́nh thương do những người t́nh nguyện mở ra, đôi khi ngay trên vĩa hè thiếu ánh sáng, để dạy chữ dạy nghề cho trẻ em bụi đời, cùng những hoạt động ngày càng mở rộng của những Nhà Mở (Open house), Làng Thiếu nhi SOS… do các tổ chức thiện nguyện nước ngoài thành lập và các cơ sở bảo trợ, nuôi dạy trẻ em khuyết tật, cơ nhỡ của các vị sư, các nữ tu…

Không cần phải ghi thành tích một cách phân biệt là tổ chức công hay tư,  cá nhân hay tập thể, tiền túi hay tiền tài trợ, thường xuyên hay chỉ nhất thời…Tất cả những việc làm nói trên đều kỳ diệu , đều  có ư nghĩa, ít nhiều đều góp phần cải thiện t́nh h́nh xă hội.  Đó là cách mà những con người tốt lành  đă làm, đă đến với các trẻ em nghèo khổ, lang thang. Ngược lại, cái cách mà các em bé ăn mày có thể đến, có thể được bước vào một nơi chốn có treo bảng là dành riêng phục vụ trẻ em, thiếu niên nhi đồng, th́ vẫn là chuyện tưởng tượng!