Sinh hoạt tôn giáo
của cộng đồng Việtnam hải ngoại hôm nay và tương lai
Mục sư Huỳnh Văn Công
Việtnam-Pháp,Việtnam-Đức, Việtnam-Ḥa Lan, Việtnam-Anh, Việtnam-Thụyđiển, Việtnam-Na-uy, Việtnam-Hoa-kỳ, Việtnam-Gia-nă-đại, Việtnam-Úc, Việtnam-Tân Tây lan…Việtnam-Nhật bản, Việtnam-Đại hàn….Việtnam……thật dân tộc Việtnam chúng ta đă tản mát khắp nơi; chổ đông nhất hàng trăm ngàn người và chổ ít nhất vài trăm người. Cộng đồng Việtnam hải ngoại có thể mất gốc hay không, sau 28 năm song o ngoại (và một số đả hội nhập vào nền văn hóa xă hội địa phương, trở nên công dân của nhiều quốc gia khác nhau)?
Điều ǵ giúp chúng ta không mất gốc? Đó là ḷng quyết tâm duy tŕ văn hóa dân tộc đă trở thành nên văn hóa di cư, di tản… Muốn giữ được thiết tưởng các tôn giáo Việtnam giữ vai tṛ quan trọng v́ là niềm tin, là truyền thống mà các tôn giáo đă thể hiện cách hài ḥa với bản sắc phong hóa, văn hóa đặc thù của quê hương. Giữ được để hoàn trả, cũng cố, xây đắp, tô bồi lại những đổ vỡ, phá nát do chế độ Cộng sản mê muội thực thi tại nước nhà.
Trong trân quư, ǵn giữ kho tàng văn hóa Việtnam các đoàn thể xă hội, văn hóa, giáo dục và chính trị thường gặp khó khăn nhưng các tôn giáo có vẽ thuận lợi hơn. Thử nh́n vào thực tại để đoán định xem tương lai trong sáng thế nào?
I. Yếu tố nội tại
1.1. Thảm họa Cộng sản
Từ ngày 30.04.1975 Cộng sản đă cưởng chiếm và cai trị Việtnam với chế độ giáo điều, độc tài; đă bóp nghẹt mọi giá trị chân chính của người dân. Họ gây chia rẻ, tạo thù hận để trị:
- Trong gia đ́nh chia rẽ t́nh nghĩa vợ chồng, t́nh nghĩa cha con, t́nh nghĩa mẹ con, t́nh anh chị em, t́nh gia tộc không c̣n đậm đà, yêu thương, khắng khít…
- Trong xă hội chia rẽ người giàu, kẻ nghèo; người trí thức, kẻ b́nh dân; nông dân giàu có, tá điền ít hoa lợi; chủ nhân, công nhân; thầy, tṛ…
- Trong quốc gia hủy diệt các đoàn thể văn hóa, xă hội và chính trị; chia rẽ các dân tộc Kinh, Thượng, áp đặt và tước bỏ quyền công dân nhiều thành phần dân tộc.
- Hủy hoại các mỹ tục, luân lư và đạo đức, ngăn trở, cấm đoán và chia rẽ các tôn giáo.
Nhiều tu sỉ, tăng ni, linh mục, mục sư, giáo hữu bị bắt bớ, đánh đập, giam cầm và trục xuất ra khỏi nước…
Trong các áp bức, đàn áp đó, người dân Việtnam c̣n cố gắng cam chịu nhưng đụng đến tôn giáo là niềm tin, là chổ dựa, đă đem lại an ủi, khích lệ và là sức sống sung măn cho đời sống tâm linh nên các giáo hữu quyết tâm bảo vệ. Phải chăng chính tôn giáo đă bị Cộng sản kiên tŕ chia rẽ, đàn áp lâu dài lại càng đứng vững và bạo quyền nhiều lần lùi bước?
1.2. Bến bờ tự do
Với những khắc nghiệt nêu trên nhiều người Việtnam đành rời bỏ quê hương, rời bỏ đất nước đi tỵ nạn Cộng sản. Những thành phần ra đi không hẳn chỉ là những người chống Cộng nhưng c̣n có nhiều người chống chiến tranh (Việt-Miên/Viêt-Hoa), chống chế độ tham nhũng, thối nát, độc tài. Họ mong cho đất nước độc lập, tự do, dân chủ thật sự và được giàu mạnh nhưng hoàn toàn thất vọng!
Sau nhiều ngày vất vả, khổ cực khi vượt biển, khi băng rừng, qua núi t́m lẽ sống trong hiểm nguy chết chóc đó, hơn 2 triệu người đă dến các trại tỵ nạn và tiếp tục sống lây lất, thiếu thốn để chờ đợi được đón nhận định cư, tỵ nạn chính trị. (Có ít nhất 700.000 người đă tử nạn trên đường t́m tự do và hàng trăm ngàn người khác bị bắt lại lưu đày trong ngục tù Cộng sản!)
Nơi xứ lạ, quê người, tất cả đều mới mẽ, tất cả đều bắt đầu nhưng với óc thông minh, làm việc cần cù, nhẩn nại, lại khéo léo… nên các quốc gia đă đón nhận mến chuộng họ một cách đặc biệt. Thế hệ tiếp nối là các học sinh, sinh viên luôn luôn tỏ ra xuất sắc và đạt nhiều thành tích học hỏi đáng kể.
II. Sức sống tâm linh
Thịnh đạt trong đời sống mới nhưng đa số người Việtnam di cư tỵ nạn vẫn thấy thiếu thốn những thứ mà tiền bạc không thể mua được đó là: tinh thần Việtnam với văn hóa, phong tục tập quán… Họ cũng ước mong con cháu nói và viết được Việt ngữ; v́ vậy các hội đoàn, các đoàn thể được lập ra và các tôn giáo nay được triển khai, thành lập với những cơ sở, hệ thống vững chắc trên vùng đất mới.
Các hội đoàn hoặc tổ chức thường có lư thuyết và mục đích chung mà thành h́nh. Tuy nhiên gần đây sách vở, báo chí ít nhiều đă trung thực tŕnh bày về thành quả th́ ít mà thất bại lại nhiều hơn! Chúng ta cần suy nghĩ đễ thấy rỏ và giải quyết được toàn bộ vấn đề! Duy điều đáng mừng là các tôn giáo tự trong nước đă như kiện toàn và kinh nghiệm lâu dài về tổ chức. v́ vậy khi được thành lập ở hải ngoại với ḷng ước muốn, t́m kiếm của giáo hữu lại càng kết quả hơn.
Niềm tin của người Việtnam di cư tỵ nạn đă thể hiện ngay trên phần đất tạm dung. Các tôn giáo như đoàn quân mang sứ điệp bác ái, từ bi… gieo rắc muôn phương.
2.1. Khổng giáo, Lăo giáo, Phật giáo, Thiên chúa giáo và Tin lành
Đă được truyền vào Việtnam từ lâu và từ các nước tự do nên đă có sẳn nhân tố hậu thuẩn từ bên ngoài như đồng đạo, đồng giáo lư, có chung cấp l ănh đạo và nơi thi hành giáo vụ nữa.
* Khổng giáo: C̣n gọi là Nho giáo do Đức Khổng Tử có công phát huy và phổ biến và từ Trung hoa truyền vào Việtnam sớm nhất tức một vài thế kỷ đầu kỷ nguyên (thời Bắc thuộc) Nho giáo đă có ảnh hưởng sâu xa trong đời sống dân chúng và trở thành phong tục tập quán của dân tộc. Mặc dù thời gian và đà tiến hóa của nhân loại, một vài điểm không c̣n thích hợp với xă hội ngày nay xong Nho giáo vẫn c̣n được nhiều người ưa chuộng. Kinh sách của Nho giáo có nhiều tư tưởng cao và người tu học được thêm kiến thức.
* Lăo giáo: Do Lăo Tử sáng lập và từ Trung hoa truyền vào Việtnam cùng thời với Nho giáo. Đạo đức Kinh là những ư tưởng rất cao khiến người tu học được thêm kiến thức.
* Phật giáo: Đă truyền đến Việtnam từ mấy thế kỷ đầu kỷ nguyên (thời Bắc thuộc) và trở nên tôn giáo quan trọng và đông giáo hữu vào bậc nhất Việtnam. Phật giáo được thịnh hành nhất ở Á châu nhưng về phía các nước Âu-Mỹ-Úc th́ giáo vụ c̣n đơn bạc lắm. Dù vậy các nơi này cũng có nhiều tăng ni đă xuất dương du học từ trước nay ở lại hải ngoại hợp với một số tăng ni cùng Phật tử tỵ nạn thành lập nhiều Phật tự, niệm Phật đường với kiến trúc đặc thù văn hóa, mỹ thuật dân tộc. Số giáo hữu càng ngày càng đông, tổ chức lần hồi có qui củ. Những ngày
Đại hội Phật giáo, tăng ni và phật tử tham gia đông đảo. Các ngày lễ vọng, giáo hữu tấp nập lui tới chùa chiền phụng tự. Hệ thống gia đ́nh Phật tử đang đóng góp tích cực trong ǵn giữ truyền thống dân tộc cho quê hương. Các lớp học được tổ chức và hàng ngàn con cháu trong các gia đ́nh c̣n nói được, viết được Việt ngữ.
Khổng giáo, Lăo giáo và Phật giáo đă có thời rất thịnh. Về đời nhà Lư các vị vua đă dùng tam giáo này để làm đề thi cho thí sinh trong các lần tuyển chọn nhân tài.
* Thiên chúa giáo: Đă truyền đến Việtnam từ đầu thế kỷ 16 và lúc đầu tăng tiến chậm v́ trải qua nhiều lần cấm đạo, bắt đạo của các vua chúa, nhưng ngày nay số giáo dân đă đông đảo. Những hoạt động về giáo dục, văn hóa, xă hội của các ḍng tu và sự hy sinh truyền giáo của các giáo sỉ, linh mục đă mang sức sống mới cho giáo hội. Thiên chúa giáo vốn thuần nhất v́ hệ thống tổ chức chu đáo và chặt chẻ. Hàng giáo dân và giáo phẩm có tôn ti trật tự và hướng dẫn bởi Đức giáo hoàng ở La-mă và các giám mục, linh mục, hội đồng giáo xứ địa phương. Trong đoàn người tỵ nạn, ngoài giáo dân c̣n có các linh mục, tu sỉ kết hợp với các linh mục, tu sỉ đang thi hành giáo vụ hoặc đang tu nghiệp ở ngoại quốc nên các cộng đồng Công giáo sớm được thành lập. Các linh mục tuyên úy được sai phái đến thăm viếng và ban thánh lễ từ cá nhân tín hữu đến gia đ́nh, nhóm đạo v.v. ở những nơi xa xôi nhất. Số giáo hữu Công giáo hải ngoại hiện nay có thể hơn nửa triệu người.
Nhớ lại thánh lễ đại trào tân phong 117 vị Hiển thánh tử đạo Việtnam đă được cử hành cực kỳ trọng thể tại tiền đ́nh đền thánh Pierre từ 8.30 ngày 19.6.1988 với 70 ngàn giáo dân đến từ các quốc gia trên thế giới cũng là nổi đau nhức nhối của chế độ Cộng sản đang cầm quyền.
Chính cộng đồng giáo dân Thiên chúa giáo tại hải ngoại đă cung cấp nhiều tu sỉ, linh mục, đức ông, giám mục và hồng y cho giáo hội, các giáo xứ địa phương và các ḍng tu.
Các tạp chí như Dân chúa Âu châu, Mỹ châu, Úc châu, Trái tim Đức mẹ, Hiệp thông mục vụ Giáo xứ Việtnam v.v. cùng với các chương tŕnh phát thanh góp phần thông tin, hướng linh và truyền giáo.Các lớp học Việt ngữ tại các cộng đồng công giáo hoạt động thật linh động, hàng ngàn con em được học đọc, học viết Việt ngữ!
* Tin lành: Mới truyền đến Việtnam từ năm 1911 và thực sự được phép hoạt động từ 1920, tuy nhiên đến nay đă có các cơ sở của giáo hội trung ương và các hội thánh địa phương. Chưa đầy một thế kỷ truyền giáo nhưng số tín hữu khá đông và được tổ chức có qui củ. Hiện nay hội thánh tại quê nhà bị bắt đạo, cấm đạo dữ dội và chiến dịch đàn áp càng ác liệt hơn tại tây nguyên. Dù vậy trong đoàn người di cư tỵ nạn cũng có các mục sư, truyền đạo hiệp với quư vị đang du học tại ngoại quốc đă nhanh chóng tổ chức các hội thánh. Nơi nào không có đông người th́ các giáo hữu có niềm tin vững chắc, đạo cao, đức trọng…tự lo liệu truyền giáo, tổ chức thành nhóm cùng sinh hoạt với nhau. Các mục sư, truyền đạo lui tới thăm viếng, giảng dạy, hướng linh v.v… Cùng nguồn gốc với Thiên chúa giáo và tại các quốc gia tự do có nhiều giáo phái Tin lành v́ vậy hầu hết tín hữu Tin lành dễ hội nhập với đồng đạo tại các quốc gia tạm dung này nên sinh hoạt tôn giáo được dễ dàng hơn.
Các tạp chí như Đất mới, Thông công, Niềm tin, Chân trời mới và các đài truyền thanh “Tiếng nói hy vọng” hoặc “Nguồn sống” với các làn sóng cực mạnh chẳng những thông tin, hướng linh, truyền giảng tại hải ngoại mà c̣n hướng về Việtnam nữa. Đây là những báo chí và truyền thanh tuy thuần tuư về tôn giáo nhưng thật phong phú, rất cần thiết đối với Việtnam ngày nay nhất là giới trẻ tại quê nhà. Chính những báo chí và các đài phát thanh này hợp với các mục sư, truyền đạo, tín hữu tại Việtnam đem lại hàng trăm ngàn giáo hữu trong vài thập niên qua. Một ân phước mới mẽ, một ngọn lửa thiêng truyền giáo! Các lớp học Việt ngữ cũng được các Hội thánh lưu tâm dạy dổ.
2.2. Cao đài giáo và Phật giáo Ḥa hảo: Là 2 tôn giáo vừa xuất hiện tại Việtnam trong thế kỷ thứ 20; số lượng tín hữu ra nước ngoài ít nhưng luôn giữ liên lạc, sinh hoạt tôn giáo với đồng đạo. Ngày nay Cao đài giáo và Phật giáo Ḥa hảo đang nổ lực phát huy và đi vào cộng đồng quốc tế.
* Cao đài giáo: Được thành lập tại Việtnam từ năm 1926 do ông phủ Ngô văn Chiêu là người đạo đức. Qua các lần cầu cơ (bàn xoay) ông đă tiếp xúc với một thần linh tự nhận là Đức Cao Đài đem triết lư cao siêu huyền nhiệm ra giảng dạy và cho phép tôn thờ dưới chính thức “một con mắt”. Nay giáo hữu có hơn 2 triệu người.
Tại Pháp có trụ sở của giáo hội, trung tâm báo chí và văn phẩm để truyền bá giáo lư.
* Phật giáo Ḥa hảo: Bắt nguồn từ đạo Phật và do Đức giáo chủ Huỳnh Phú Sổ sáng lập năm 1939 tại làng Ḥa hảo. Từ bi và luật nhân quả của Phật giáo là nền tảng của đạo. Giáo hữu được khuyên dứt bỏ cờ bạc, rượu chè, mê tín dị đoan… đồng thời được khuyến khích quên quyền lợi riêng tư của ḿnh để lo cho quyền lợi chung của dân tộc.
Phật giáo Ḥa hảo phát triển ở miền tây Nam phần và số giáo hữu đă hơn 2 triệu người.Tại hải ngoại số giáo hữu của Phật giáo Ḥa hảo ít nhưng lần hồi đă có những hoạt động có tầm vóc đáng kể. Một tổ đ́nh khang trang được xây dựng ở Santa Ana (Hoa-kỳ) và đặc san “Đại từ bi” có nội dung phong phú về các lảnh vực tôn giáo, văn hóa và chính trị.
III. Hôm nay và tương lai
Trong khi hành đạo có nhiều giáo hữu, tu sỉ, tăng ni, linh mục, mục sư….không cảm thấy thoải mái với người địa phương tức dân tộc bản xứ nơi được dung thân và đôi khi cũng không mấy vui với đồng hương của ḿnh. Tại sao?
3.1. Hội nhập
Giáo hữu với niềm tin của ḿnh cảm thấy hụt hẳng giữa hai quê hương củ, mới; giữa hai nền văn hóa khác biệt; giữa hai suy nghĩ và đôi khi giữa hai cuộc sống đức tin (đức tin chỉ có một nhưng giáo hữu thuộc hai dân tộc khác nhau) trong trường hợp đó có người gọi là “song tha hóa-(double aliénation) của giáo hữu và hàng giáo phẩm ở hải ngoại. Họ là Cơ đốc nhân (Thiên chúa giáo và Tin lành), là Phật tử đang sống tha hương và đang hành đạo, tin đạo và nuôi dưởng tâm linh trong niềm tin nơi tạm dung, c̣n giáo hữu các tôn giáo khác như Cao đài giáo hay Phật giáo Ḥa hảo, các môn đệ của Khổng giáo, Lăo giáo và đồng hương thờ cúng tổ tiên th́ sao?
Văn hóa bản địa tức nền văn hóa Việtnam thấm nhuần tư tưởng, triết lư Á đông như cửa sông ồn ào đổ nước vào biển cả và con sông không quên được các kinh, rạch, suối, nguồn gốc đă tác tạo thành nó. Người giáo hữu các tôn giáo cũng vậy, không bao giờ họ quên nguồn văn hóa nơi ḿnh ra đi nhưng tâm niệm rằng phải yêu thương, gắn bó với gia đ́nh, quê hương và tự cảm có trách nhiệm góp phần giúp đở, xây dựng; v́ vậy các sinh hoạt tôn giáo Việtnam nơi hải ngoại dù đó là đâu: Á, Âu, Mỹ, Úc, Phi v.v….trong hoàn cảnh ly hương, sống tạm, sống gởi th́ phải sống thể nào cho phù hợp với nền văn hóa, với hoàn cảnh xă hội nơi ḿnh cư trú, nơi ḿnh dung thân. Đây là một cuộc sống mới hoàn toàn và một thách thức có tính liên đới. Với cộng đồng người Việtnam từ các tôn giáo (trong cùng một tôn giáo hoặc khác tôn giáo) và với cộng đồng địa phương, người bản xứ có những điểm tế nhị cần bàn thảo. Làm thế nào cho được hội nhập vào xă hội mới, nơi cư ngụ, nơi chốn dung thân trong khi đó vẩn phát huy giữ ǵn bản sắc dân tộc và văn hóa cá biệt trong nghi lễ, phụng sự và niềm tin tôn giáo của ḿnh!
Những quốc gia tạm dung của người Việtnam di cư tỵ nạn hầu hết là những nước tiền tiến, hiện đại trong khoa học kỹ thuật, kinh tế, chính trị, văn minh và văn hóa trong nếp sống thường nhật.
Cuộc sống hiện đại của người bản xứ đă trải qua hàng trăm năm gian khổ, tranh đấu cho những tư tưởng dân chủ, tự do, nhân quyền, tính khoa học, t́nh liên đới về những nhận thức của lư trí và tâm linh. Đón nhận thức của lư trí và tâm linh, đón nhận và thụ hưởng được những gia tài lớn lao như thế người giáo hữu và hàng lănh đạo các tôn giáo Việtnam hân hoan tiến bước trong nhịp tiến của xă hội hiện đại nơi ḿnh sinh sống và hoạt động cho thật thích nghi.
3.2. Đồng hóa
Ưu tư hàng đầu của các bậc cha mẹ Việtnam di cư tỵ nạn là lo âu về các con cháu của ḿnh đă sớm quên cội nguồn. Không phải chỉ có cộng đồng Việtnam hải ngoại này mà thôi và gần như hầu hết các đoàn người di tản trên thế giới vẫn thường mang trong ḿnh một bản vị lưỡng diện: vừa bắt rễ vào xă hội dung thân vừa hướng về quê hương đất nước nơi ḿnh xuất thân. Dù ước muốn là như vậy nhưng đến các thế hệ sau th́ trở nên khó khăn hơn. Các con cháu được lớn lên hoặc sinh ra nuôi dưởng tại đây, được giáo dục trong môi trường văn minh, tiến bộ. Chúng quen với lối sống, lối suy nghĩ và dễ dàng gia nhập môi trường hiện hữu đó! Đây là hiện tượng trái chuối: vơ chuối vàng nhưng ruột chuối trắng. Thế hệ con em đă đồng hóa trong ngôn ngữ, trong sinh hoạt, trong lối sống hàng ngày và niềm tin của họ nữa. Đến giáo đường, giảng đường… của người bản xứ sẽ dễ dàng về ngôn ngữ, cho những sinh hoạt bên lề về công ăn việc làm, về thể thao, về giáo dục v.v. có nhiều thuận lợi. Trái lại cùng cha mẹ đến với giáo hữu đồng hương, tăng ni, tu sỉ, mục sư, linh mục…xữ dụng Việt ngữ khó hiểu quá. C̣n các món ăn, thức uống th́ lỉnh kỉnh, nhiêu khê … có khi không hợp khẩu vị. Thôi th́ tạm biệt, lánh xa vậy!.
Thiên chúa giáo và Tin lành đă chuẫn bị và huấn luyện hàng ngũ lănh đạo, khải đạo, hướng linh cho thế hệ trẻ nhưng rồi các giáo hữu này có tham dự trong các chương tŕnh phụng vụ không?
Có nhiều thanh niên, thiếu nữ lập gia đ́nh với người bản xứ, Việt ngữ không c̣n là nhu cầu cần thiết; và con cái của họ đồng hóa dễ dàng vào xă hội mới này!!
3.3. Liên hệ tôn giáo
Thừa kế tính hiếu ḥa và tôn trọng tôn giáo, sinh hoạt tôn giáo Việtnam tại hải ngoại về nghi thức nghi lễ và hành lễ, bày tỏ niềm tin trong lảnh vực tôn giáo của riêng ḿnh. Dù vậy tính đoàn kết đễ tạo thành sức mạnh, đại diện các tôn giáo thường gặp gở để yêu cầu tự do tôn giáo cho Việtnam, đ̣i hỏi nhân quyền cho người dân bị áp bức, yêu cầu trả tự do cho những giới lănh đạo tôn giáo bị đàn áp, bắt bớ và lao tù, đễ cùng cầu kinh, cầu nguyện cho quê hương đất nước.
Dù vậy bàn tay của Cộng sản vẫn nối dài để t́m cách phá rối, chia rẽ tính đoàn kết các tôn giáo tại hải ngoại. Cũng có một số giáo hữu từ các tôn giáo v́ tính bảo thủ, quá khích, cực đoan đă dùng báo chí, sách vỡ…đễ công kích tính thần học, giáo lư hoặc cá nhân hàng giáo phẩm các tôn giáo. Các giáo phẩm, giáo hữu chân chính cứ lo liệu phát triển tôn giáo và giữ ǵn bản sắc văn hóa, phong hóa của dân tộc. Những kẽ phá rối chẳng qua như những nắm cát ném vào sa mạc mà thôi.
3.4. Hy vọng cho quê nhà
Về phương diện gia đ́nh, người di tản tỵ nạn thành công là niềm hy vọng cho người ở lại v́ được chu cấp, được đoàn tụ… về phương diện tôn giáo lại bức bách và cần thiết hơn. Trong nước chế độ Cộng sản luôn luôn muốn quyết định cho con người về tôn giáo hoặc ư thức hệ nào đó, tức là con người hoặc giáo dân cứ măi là vị thành niên. V́ t́nh trạng đó giáo hữu và tôn giáo không thể xử dụng lư trí và niềm tin của ḿnh như một người trưởng thành nhưng phải lệ thuộc vào nhà nước, một đảng phái chủ nghĩa giáo điều, cục bộ và độc tài. Tự do tôn giáo là một điều kiện tất yếu vừa cho niềm tin vừa cho lư trí. Tự do tôn giáo giải phóng tôn giáo khỏi nhà nước đồng thời giải phóng nhà nước khỏi tôn giáo. Đó là điều kiện tất yếu cho một xă hội thế tục hợp lư tính và khoan dung tư tưởng. Tự do tôn giáo tại Anh quốc được ưu thắng vào thế kỷ 17 sau đó được công nhận tại Pháp (1789) và kế đó là Đức. Ngày nay các quốc gia văn minh tiến bộ đều được tư do tôn giáo. Bao lâu Cộng sản Việtnam c̣n muốn thống trị, chỉ huy tôn giáo th́ bấy lâu các tôn giáo Việtnam Hải ngoại vẫn c̣n là chổ dựa vững chắc cho các tôn giáo trong nước:
- Giúp đỡ tài chánh, vật phẩm cứu trợ đồng đạo và đồng hương trong các lần thiên tai, lũ lụt, hạn hán v.v.
- Giúp đỡ tài chánh, dụng cụ, sách vỡ….đến các học sinh, cấp học bỏng bán phần, toàn phần v.v.
- Giúp đỡ tài chánh tu sửa trường học, chổ nội trú….
- Giúp đỡ tài chánh, dụng cụ y khoa, thuốc men cho các toán y tế.
- Giúp đỡ tài chánh tu sữa giáo đường, giảng đường, Phật tư, niệm Phật đường, tổ đ́nh hoặc thánh thất v.v.
- Giúp tổ chức các khóa tu huấn, giảng huấn, huấn luyện hàng ngũ giáo phẩm, giới lănh đạo tôn giáo. Trong nước các thần học viện, các tu viện bị đóng cửa, các khóa huấn luyện tu sinh bị hủy bỏ th́ tại hải ngoại đă có thần học viện, tu viện sẳn sàng huấn luyện, giáo dục nhân sự để chờ đợi trong khi Việtnam được đổi mới, dân chủ sẽ trở về thi hành giáo vụ, tổ chức huấn luyện, đào tạo nhân sự trong nước.
- Kinh, sách, báo chí được in ấn và chuyển về cho nhu cầu giáo vụ trong nước sử dụng.
- Các đài phát thanh, báo chí….tiếp tay với quê nhà thông tin, hướng linh và truyền giáo.
Nguồn nhân lực và tài lực của các tôn giáo Việtnam hải ngoại thật phong phú và trong cơ hội thuận tiện sẽ giúp nhiều cho tôn giáo tại quê nhà vậy.
* * *
Tóm lại phụng sự đạo pháp, thi hành giáo vụ là bổn phận và trách nhiệm thiết yếu và thiêng liêng của hàng giáo phẩm và giáo hữu các tôn giáo. Bằng sự cũng cố và phát triển các cơ cấu của tổ chức, đem giáo lư truyền rao cho tất cả mọi người Việtnam tỵ nạn di cư và cho bất cứ ai (người bản xứ) muốn t́m hiểu và đặt niềm tin.
Hàng giáo phẩm và giáo hữu các tôn giáo Việtnam hải ngoại c̣n phải phụng sự dân tộc; khai triển nếp sống với văn minh văn hóa quê hương và nếp sống văn minh văn hóa nơi tạm dung; làm rạng danh và hảnh diện cho người dân Việt biết cách dung ḥa và hành xử giáo vụ trong niềm tin của ḿnh.
Trau dồi Việt ngữ trong gia đ́nh, trong sinh hoạt tôn giáo, trong tập thể đồng hương và không quên cố gắng học hỏi một cách tri thức để có cơ hội quang phục quê hương.
Tôi xin cầu chúc mỗi cá nhân hàng giáo phẩm, giáo hữu các tôn giáo được đầy ân thiêng để sự tự do của con người và niềm tin được thực hiện tại nơi tạm dung và trong quê hương Việtnam chúng ta.
